De Tuin en meer

Overpeinzingen: De Tuin en Meer.... (verschenen in blad De Uitstraling)

Februari:  Sommige dingen veranderen nooit.

Ik ben dit jaar 45 jaar werkzaam als hovenier en betrap me steeds vaker op mijn vakblindheid.
Ik denk dan dat mijn kennis over de tuin, algemene kennis is. Of dat ik iets al zo vaak verteld heb.
Zo schrijf ik al 8 jaar deze rubriek en heb ik elk jaar minimaal 1 keer iets geschreven over het snoeien van bomen.
In het bijzonder over de groep, die in het jargon, ABC bomen wordt genoemd.

Als het na de winter weer mooi weer wordt beginnen veel mensen in hun tuin te werken. Er wordt flink geharkt en geknipt. Ook menige boom moet er aan geloven. "Die onderste takken houden teveel licht tegen" of  "Daar loop ik tegen aan". Dus worden ze eraf gezaagd. Maar dan komt de verbazing.

Elk jaar opnieuw, gaat bij ons de telefoon. "Ik heb zojuist een boom gesnoeid en nu komen er flinke druppels uit de zaagwond, soms vormen ze zelfs een straaltje". Men heeft vanalles geprobeerd om het “bloeden” te stoppen. Verf, kit, kaarsvet, verband enz. maar niets helpt. Dan toch maar een hovenier of boomverzorger bellen. Die je dan vervolgens verteld, er is niets meer aan te doen! Het bloeden moet vanzelf gaan stoppen. Nu maar hopen dat er niet veel schade aan de boom ontstaat.

Het betreft een boom uit de “ABC” groep. Esdoorn soorten (Acer), Berk soorten (Betula) en soorten haagbeuk (Carpinus) zijn het meest bekend. Maar bijvoorbeeld ook de notenbomen behoort tot de groep van bomen die je alleen maar kunt snoeien als ze in blad staan. Zeg maar vanaf medio mei tot in de herfst als ze hun blad weer verliezen. Ook sommige heesters of klimplanten zoals de druivenwingerd gaan bloeden als ze in de bladloze periode worden gesnoeid.

Vind u het nodig dat een boom gesnoeid word, vergewis u er dan van welke boomsoort het betreft. Vraag, bij twijfel, een vakman om advies zodat onnodige schade aan de boom wordt voorkomen. Ik wens u veel tuinplezier.

Maart:  Overwegingen en milieu.

De verkiezingen zijn voorbij, het formeren is begonnen. Bijna alle partijen hadden milieu en klimaat hoog in het vaandel, soms positief, soms negatief. Als de coronacrisis voorbij is, zullen we zien wat er van die nieuwe plannen terecht komt. Maar daar hoeven wij natuurlijk niet op te wachten. We hebben in Nederland de vrijheid om zelf de 1^e, 2^e enz. stap te zetten naar een beter milieu. Dus, als u wat tegels uit het terras wilt halen, om het allemaal wat groener te maken, wat let U? U wilt kunstgras vervangen door echt gras, of bodembedekkers? Gaat gerust u gang. Neemt u in overweging om een boom te planten, om op een warme zomerdag, verkoeling en natuurlijke schaduw te krijgen? Hup, die spade de grond in! Een groen Sedumdak boven uw lounge-hoek een goed idee? Laat u informeren over de mogelijkheden. Ook hemelwaterafvoer koppelen aan een regenton, om regenwater voor bloembakken of potten te gebruiken, behoort tot de mogelijkheden. 

Wilt u een bijdrage leveren aan een beter milieu, met meer diversiteit? Al lijkt het nog zo klein, als velen iets doen levert het echt een bijdrage. Vaak zijn het vrij eenvoudige zaken waarmee u uw steentje kunt bijdragen zonder dat u op politieke besluiten of wetgeving hoeft te wachten. Daarnaast is bezig zijn in de tuin een goede manier om aan uw lichamelijke- geestelijke conditie te werken. Na een dagje hard werken is het goed rusten en kunt u nog lang van het resultaat genieten.

Op het moment dat ik dit artikel schrijf ligt de temperatuur ruim onder het langjarig gemiddelde. Het is guur, winderig en de zon laat zich nauwelijks zien. Maar de vooruitzichten zijn beter en als de weersverwachtingen kloppen gaan we maart uit met prima weer om in de tuin te werken en te genieten.  

April: Beweging in de natuur.

De ‘oplettende’ onder ons, hebben het al gezien. Op de bomen is een brons groene -of groen gele gloed te zien. Het nieuwe blad komt er aan. Natuurlijk zijn er ook al diverse bomen en struiken die al bloemen hebben. Deze vroeg bloeiers en naakt bloeiers krijgen al bloemen voordat er bladeren aan de takken zitten. Bijvoorbeeld de Forsythia, een aantal kersensoorten, de krentenstruik en bij velen ook wel bekend de Magnolia.

Toch zijn nog niet alle planten aan het uitlopen, en over sommigen maak ik me toch wel zorgen. Het was maar een week winter met sneeuw en vorst. Maar enkele nachten waren wel zeer koud tot zelfs min 15 graden. Dat is voor sommige planten toch net iets té koud geweest. Veel olijfbomen hebben schade opgelopen. Ook zie ik veel schade bij de Toscaanse Jasmijn en de Passiebloem. Of de planten echt dood zijn, of nog kunnen herstellen, is erg afhankelijk van de lokale omstandigheden.

Als je met een nagel of mesje voorzichtig een beetje bast van een tak schraapt, en er zit nog een groene gloed onder, dan is er nog kans op herstel. Je kunt natuurlijk ook geduldig afwachten wat er gaat gebeuren. Een Passiebloem loopt vaak vanuit de wortels weer opnieuw uit. Begint een plant weer  nieuwe scheuten te maken, knip dan de dode toppen net boven de nieuwe scheuten af.  De plant ziet er dan meteen weer een stuk beter uit en de nieuwe scheuten hebben weer alle ruimte om zich te ontwikkelen. Verwen de planten eventueel met wat voeding.

Het is bijna mei en u wilt misschien de zomerplanten al weer buiten gaan zetten. Overdag gaat dit meestal wel goed, maar let op de koude nachten. In deze tijd van het jaar wil de temperatuur, juist met het dag worden, nog net even onder nul gaan. Zet de planten daarom nog goed beschut weg en let goed op de weersverwachtingen. 
We hebben in deze tijd van het jaar vaak schraal weer door wind uit het noorden en oosten. Nieuwe aanplant heeft hier last van. Geef op tijd wat water. Werk met veel plezier in uw tuin en geniet! Overal nieuwe scheuten, vele bloemen en vogels die nestelen. Elk voorjaar weer een nieuwe start.

Juni: Druppel voor druppel.

Tuinbezitters hadden het even moeilijk.
Bomen zoals de Catalpa, Koelreuteria en de Morus (die van het Middellandse zeeklimaat houden) bleven lang kaal en van sommige soorten stagneerden de groei. Dit koel voorjaar had ook voordelen. Vroeg bloeiende wilde bloemen zoals de klaproos en het vingerhoedskruid kwamen veel beter tot ontwikkeling. 

Door het koude en natte weer was het lastig wieden en op de eerste warme dagen explodeerde het onkruid. Het leek een verloren wedstrijd. Gelukkig bleef het lekker warm en droog en met een paar dagen schoffelen en wieden was de achterstand grotendeels weer ingelopen.

Liepen mensen in mei te mopperen over het weer, nu is het al zo droog dat we aan het sproeien gaan. Nieuwe aanplant en bloembakken hebben al snel last van de droogte. Geef bij voorkeur vroeg in de ochtend of laat op de avond water. Voor het vochtig houden van de grond is een druppelslang erg fijn. Het water komt direct in contact met de grond. Zo vindt er weinig verdamping plaats. Er zijn diverse soorten druppelslangen te koop. Verschillen zitten in de hoeveelheid waterafgifte per M1 en slangen voor op-of-in de grond. Het vochtig houden van de grond met druppelslangen moet wel regelmatig gebeuren. Het duurt wat langer om uitgedroogde grond weer vochtig te krijgen. Nieuwe aanplant, die nog niet goed geworteld is, heeft op erg droge en warme dagen wat extra water op de plant nodig.

Heeft u een mooi siergazon en wilt u dit tijdens droogte ook zo houden dan is besproeien vaak noodzakelijk. Maai het gras niet kort. Bijvoorbeeld één stand hoger dan u normaal maait. Sproei niet elke dag, want dan verzwakt het wortelgestel en treedt er bij intensief gebruik snel schade op. Door om de paar dagen wat langer te sproeien dwingt u de wortels op droge dagen dieper naar water te zoeken en blijven de wortels actiever en ook sterker.  Er zijn gazonmeststoffen te koop waarvan de samenstelling ervoor zorgt dat het gras beter droogteresistent wordt, waardoor u minder snel hoeft te sproeien.

Nog wat algemene tips om verdroging te voorkomen.
Zorg altijd voor een goede grondbewerking en bemesting bij de aanleg van een tuin. Laat eventueel een grondonderzoek en bemestingsadvies uitvoeren zodat u doelgericht kunt bemesten. Een bodem met een goede structuur en de juiste bemesting houdt in een natte periode het water vast en geeft het teveel aan water door aan de ondergrond. Tijdens een droge periode komt het water uit de ondergrond door de capillaire werking weer omhoog en droogt de grond niet zo snel weer uit. Het los (kruimelig) houden van bovenlaag of aanbrengen van mulchlaag voorkomt verdroging van de grond. Ik wens u een fijne zomer toe met zo nu en dan een fikse regenbui!

September: Wisseling van seizoenen.

Velen vinden dat het niet zo’n mooie zomer is. Maar voor de tuin, en zeker ook voor de natuur in zijn algemeen, is het wisselvallige weer wel goed geweest. Momenteel hebben we een mooie nazomer, maar het is september, het wordt al eerder donker en zo nu en dan een buitje, dat hoort er gewoon bij.

Het koele en vochtige weer heeft ook zijn voordelen. We kunnen weer aan de slag in de tuin. September is de maand bij uitstek om het gazon op te knappen of te vernieuwen. Is uw gazon aan vervangen toe, dan kunt u dat nu het beste doen. Omdat de natuur nu nog redelijk warm is, de nachten vochtig zijn en er van tijd tot tijd regen valt, zal het graszaad snel ontkiemen. Het jonge gras krijgt nog alle kans zich goed te ontwikkelen voor de winter.

Het is goed om het gazon nog een keer te bemesten. Kies dan een organische mest die speciaal is samengesteld voor een bemesting in het najaar (Bijvoorbeeld Ecostyle of DSM). Deze bemesting bevat minder stikstof want het gras hoeft niet meer hard te groeien. Vaak is het magnesiumgehalte hoger waardoor het gras sterke wortels vormt en een mooie groene kleur krijgt. Door een goede bemesting in het najaar kan het gazon beter tegen het winterweer en krijgen onkruiden en mos minder kans.

Kruidachtige vaste planten kunnen nu ook worden verplant. Veel kruidachtige vaste planten moeten om de paar jaar gerooid worden. Knip de bovengrondse stengel af en klop de kluit los. Scheur de pollen en plant de mooie delen opnieuw in de border. Natuurlijk kunt u vóór het planten de bodem goed bemesten. De gescheurde planten gaan nog voor de winter nieuwe wortels maken. Volgend jaar, als de nieuwe scheuten weer tot ontwikkeling komen, heeft u mooie, verjongde planten staan. Indien er een droge periode komt is een keer sproeien natuurlijk wel verstandig.

Het snoeien van bomen is nu ook nog mogelijk. Zeker voor de bomen die tot de ABC groep behoren.  De meest bekende ABC bomen zijn Acer (esdoorn) Betula (berk)en Carpinus (haagbeuk). Maar ook de Notenboom en de druivenwingerd behoren tot deze groep. Door deze bomen te snoeien als ze nog in hun blad staan, treedt er geen bloeding op. Worden die bomen gesnoeid als  de boom kaal is, dan gaan de wonden bloeden. Het bloeden kan lang aanhouden en tot veel sapverlies leiden. Als gevolg hiervan kan er grote schade aan de boom ontstaan. Bij de notenboom kan gewacht worden totdat de noten eraf vallen. Wacht echter niet te lang, want ook de notenboom moet gesnoeid worden als de boom nog geen blad aan het verliezen is. Een laag hangende tak kunt u waarschijnlijk best zelf afzagen. Maar moet bijvoorbeeld de kroon in zijn omvang beperkt worden, of heeft de boom meerdere ongewenste toppen, dan is het verstandiger een hovenier of boomspecialist om advies te vragen.

Wilt u nieuwe planten in de tuin? Voor de meeste bomen en struiken is het nog te vroeg. Kleine heesters en vaste planten worden vaak in een pot gekweekt en zijn daarom al wel te planten. Geef de planten ruim water. Zet de planten bijvoorbeeld een tijdje in een emmer water. Graaf een ruim gat met een vlakke bodem. Verwijder de pot van de kluit en zet de plant in het gat. De bovenkant van de kluit moet gelijk staan aan het maaiveld. Maak het plantgat dicht, druk de grond stevig aan. Bij een droge periode moet u de plant in het begin regelmatig water geven. Ik wens u veel tuinplezier.

Oktober: Bloem(bollen).

In oktober is er in de tuin van alles te doen. Het gras nog een keer maaien, het laatste onkruid nog wieden en  het vallende blad opruimen. Maar bijvoorbeeld ook viooltjes en bloembollen planten. Bloembollen, maar welke? Het aanbod is ruim en het begint natuurlijk met het maken van keuzes. Willen we meerdere jaren plezier beleven aan dezelfde bollen of vinden we het prima als het komend voorjaar de tuin er maar fleurig uit ziet en kijken we volgende jaar maar weer.

Over een deel van het assortiment wil ik u nu graag wat vertellen. Over de verwilderingsbollen vertel ik dan graag in de volgende uitgave meer. De bekendste bloembollen zijn misschien wel de tulpen en hyacinten. Uitzondering daar gelaten zijn dit juist de bloembollen die we vaak elk jaar opnieuw planten. Als we op onze zandgrond tulpen en hyacinten enkele jaren in de grond laten zitten zien we het aantal bloemen en de kwaliteit hiervan snel achteruit gaan.

Plant bij voorkeur in grote groepen. Maak de grond goed los en druk de bollen voorzichtig in de kruimige grondlaag. Als vuistregel geldt dat de bol twee keer zijn eigen hoogte diep moet worden geplant. Dus is een bol 5 centimeter hoog dan plant je hem 10 centimeter diep. Voor het beste resultaat zorgt u ervoor dat de groeipunten omhoog wijzen. Dek vervolgens de bollen met losse grond af. Geef op een bepaalde manier aan waar de bollen geplant zijn zodat u bij het werken in de tuin, zeker in het voorjaar, de nog niet zichtbare uitlopers niet beschadigd.

Hyacinten zijn er in vele kleuren en hebben een sterke geur. Bijna alle soorten bloeien in april. Tulpen daarentegen heb je in vele soorten. Vroege en late, hoge en lage, enkel en dubbel bloemige, parkiet en meerbloemige tulpen. Dus door de juiste keuzes te maken kun je vanaf maart tot en met mei van tulpen genieten.  Wilt u proberen de bollen meerdere jaren te gebruiken neem dan na de bloei de bloemstengel meteen weg zodat er geen zaden aangemaakt worden. Hierdoor blijft de bol van betere kwaliteit.

Plant u vaker bloembollen op dezelfde plaats in uw tuin, zorg dan voor een goede bemesting om uitputting van de grond te voorkomen. Het is ook zeker de moeite waard om te experimenteren met bloembollen in potten. Kies dan vooral bij de tulpen de lagere of meerbloemige soorten. Het planten van bloembollen vraagt nu wat extra tijd maar in het voorjaar wordt u rijkelijk beloond.

November: Verwildering en schoonheid.

Zoals in de vorige editie beloofd, zal ik dit keer meer vertellen over verwilderingsbollen. Het grootste voordeel van deze bloembollen is (denk ik) dat je met één keer planten vele jaren plezier beleeft aan de bloemen. Het assortiment is enorm. Vele van u kennen de Krokus, de Narcis of het sneeuwklokje. Maar het aanbod is vele malen groter.

Er wordt weleens gezegd dat je niet in etages kunt tuinieren, maar daar maken deze bollen een uitzondering op. Bijna alle soorten bollen groeien prima onder bodem bedekkende planten mits deze geen té dichte zoden vormen.  De Narcissen en Krokussen die in het voorjaar de wegbermen opfleuren zijn daar misschien wel het bekendste  voorbeeld van. In het algemeen houden bollen van een voedselrijke grond die goed waterdoorlatend is. Veel verwilderingsbollen kunnen prima op schaduwrijke plaatsen groeien, zoals onder loofbomen.

Verwilderingsbloembollen (zeker de kleinere soorten) plant je bij voorkeur in grote aantallen. We laten ze na de bloei gewoon in de aarde zitten. Ze komen daarna in het voorjaar vanzelf weer op. We planten de verwilderingsbollen tussen september en eind december. Voor de vorst. Ze kunnen zowel in bloempotten als los in de tuin geplant worden. Het beste kunt u uitgebloeide bloemstengels verwijderen en het loof langs natuurlijke weg laten afsterven.  Dat komt de ontwikkeling van de bollen ten goede.  Probeer ook eens bollen te combineren met vroeg bloeiende kruidachtige zoals gebroken hartje, Kaukasische vergeet-me-niet, lievevrouwebedstro, longkruid, primula of maarts viooltje. Er zijn teveel verschillende soorten om ze allemaal op te noemen. Toch noem ik er een paar:
- Narcissus Dutch master en Carlton krijgen grote fel gele bloem en worden 40 cm hoog.
- De Narcissus Baby Moon krijgt vele kleine bloemen, ook fel geel maar slechts 20 cm.
- Narcissus Thalia wordt 30 cm hoog met slanke helder witte bloemen.

Krokussen  worden vaak in gemengde kleuren geleverd maar zijn ook prima op kleur verkrijgbaar: zuiver wit “Jeanne d’Arc, zuiver geel “Yellow Mammouth”, paars “Remembrance” of paars gestreept “striped Beauty”. Verder zijn de volgende bollen zeker een aanrader. Soorten van  Anemone, Fritillaria, Muscari, Scilla, Hyacinthoides, Camassia, Allium, Galanthus, Cyclamen. Zoekt u eens op internet, naar verwilderingsbollen of op de term 'Stinzebollen' en laat u verrassen. U zult zien; Een kleurrijkere lente kun je je bijna niet voorstellen.   

December: Voorbereiding op de winter die komen gaat.

Ik heb genoten. U ook? We hebben een “normale” herfst gehad. Niet al  teveel regen en regelmatig een mooie dag om een lekkere boswandeling te maken. Veel mensen genieten in het voorjaar van het jonge frisgroene blad en de vele bloemen. Maar eerlijk gezegd kan ik zeker net zo genieten van het prachtige pallet van herfstkleuren. Een beuk met zijn oranje / gele blad in een scherp contrast tegen een onheilspellende donkerblauwe wolk. De vele herfsttinten van de esdoorns die zich aftekenen tegen het donkere groen van een naaldboom of het fel rode blad van de Amerikaanse eik tegen een hemelsblauwe achtergrond. En zo kan ik nog wel even doorgaan.

Het is zondag morgen en ik sta voor de schuifpui wat dromerig mijn tuin in te kijken. De mollen hebben van mijn gazon een golvend landschap gemaakt maar daar maak ik me nu niet druk om dat is weer een werkje voor in het voorjaar. Met de mooie kleuren is het nu gedaan. De laatste bladeren zijn van de bomen gewaaid. De wereld lijkt een stuk groter te zijn geworden. We kunnen weer veel verder weg kijken en zien dingen die het laatste half jaar aan het oog onttrokken waren. Vogelnesten zijn weer zichtbaar net zo als de bekende heksenbezem in de berkenbomen. Een eekhoorn verzameld nog wat hazelnoten en verstopt ze onder een laag bladeren en een merel pikt nog wat bessen. Kijkend naar dit tafereel denk ik, de natuur bereidt zich voor op de winter. Iets wat mij aan het denken zet.

Voorbereiden op de winter ...dat moet ik ook maar eens gaan doen. In een hoek van het terras tegen de woning staan nog een paar potten met orangerie planten. Deze had ik snel bij elkaar in deze beschutte hoek gezet maar die kunnen zo niet de winter in. Ook heb ik nog wat vorst gevoelige planten in de tuin die nog afgedekt moeten worden. Eerst maar de fuchsia’s . ik snoei ze altijd wat terug en ontdoe ze van de laatste blaadjes en bessen. Pluk nog het onkruid uit de potgrond en maak de bovenlaag een beetje los. Nog even met een handveger de pot schoonmaken en dan volgt de Oleander, de Geranium, de Callistemom (flessenborstel), de Abutilon enz. Dan kunnen ze naar binnen. Heeft u geen ruimte om de planten binnen te zetten schuif ze dan bij elkaar in een, vooral voor de wind, beschutte hoek. Omwikkel de groep potten met bijvoorbeeld een noppenfolie om ze tegen de vorst te beschermen. Laat, zolang het niet hard vriest, de bovenkant een beetje open zodat het ventileert. Het nadeel van plastic isolatie is het gevaar van schimmelvorming. Maar vergeet deze niet af te sluiten bij strenge vorst.

Dan verzamel ik een kruiwagen bladeren en wat takken en dek hiermee een aantal vaste planten al. Als u geen bladeren en of takken heeft kunt u het beste een laag turfmolm aanbrengen. Zo de winter kan beginnen. Een nieuw seizoen met ook weer zijn mooie kanten. Ik droom even weg. Denk aan de komende feestdagen. De korte wat koudere dagen met wat winterse neerslag. Lekker binnen in kerstsfeer, een boek bij een knapperend haardvuurtje. Oh ja ....nog even wat haardhout klaarleggen en dan ben ik er echt klaar voor.  U ook?

Januari 2022: Kort van alles?

Geachte lezer. Graag maak ik van deze gelegenheid gebruik om u een voorspoedig en gezond 2022 toe te wensen. Maar is één jaar niet wat kortzichtig? We zijn het jaar begonnen met zacht weer en ook nu is het (voor de tijd van het jaar) niet écht koud. Een uitspraak die ik baseer op meerjarig gemiddelden. En daar wilde ik het net even over hebben.
Zo rond de jaarwisseling worden we overspoeld met allerlei berekeningen en tabellen over het afgelopen jaar. De records zowel positief als negatief vliegen ons om de oren. Maar is dat nu wel zinvol? Wat is het nut val al die opsommingen? En wat blijft er over van de berekening als we ze nu eens toepassen op een schaal van twee jaar of 5 jaar? Plaats al de goed bedoelde voorspellingen voor 2021 eens tegen het daglicht. Welke blijken nu, een jaar later, juist te zijn geweest?  In onze huidige samenleving willen we graag achteraf weten waarom het anders gegaan is en corrigeren waar mogelijk. En vooraf inschatten wat ons te wachten staat en daar een beleid op afstemmen. 

Maar zijn we nog wel in staat te accepteren dat dingen soms niet te voorspellen zijn? Dat we als samenleving nu eenmaal risico’s lopen? Worden we niet te kortzichtig? Blijkt vaak niet dat als er onverwachte dingen gebeuren, die we gewoonweg moeten accepteren, er hele creatieve oplossingen bedacht worden en deze aanleiding zijn voor nieuwe positieve veranderingen.

Bij het uitvoeren van mijn beroep ben ik dagelijks afhankelijk van het weer. Ook ik gebruik weertabellen en weersvoorspellingen voor het plannen van de werkzaamheden. Meestal zijn de korte termijn verwachtingen van zo’n 3 dagen redelijk goed. Op de langere termijn worden de voorspellingen steeds onbetrouwbaarder. We moeten het er gewoon mee doen. We accepteren de ontstaande situatie en passen de planning aan. Misschien is het ook wel de beste manier om te gaan met al die andere “korte termijn” voorspellingen.

Ondanks bovenstaande wil ik het toch even hebben over één van de vele onderzoeken. Uit een onderzoek over een langer termijn blijkt dat we er ons steeds bewuster van worden dat een groene leefomgeving erg belangrijk is. Uit blijkt dat mensen in een groene omgeving zicht veiliger en gelukkiger voelen. In de twee laatste jaren, tijdens de coronapandemie,  blijkt dat een steeds grotere groep mensen waardering heeft gekregen voor de natuur.

Waarom wil ik nu wel de uitkomst van dit onderzoek onder uw aandacht brengen! Omdat het creëren van een groene leefomgeving vraagt om een visie op lang termijn. Willen we niet iedereen alléén een gelukkig 2022 toewensen, maar ook de volgende generaties een gelukkig leven gunnen, dan zullen we nu maatschappelijk verantwoord moeten ondernemen en meer investeren in een groene leef omgeving. Een bekend spreekwoord zegt:Boompje groot - plantertje dood. Het weer (de natuur) laat zich moeilijk of niet voorspellen. Maar een gezonde, natuurlijke, groene leefomgeving op langere termijn is afhankelijk van de keuzes die we nu maken. Ik wens u een groen, gelukkig en lang leven toe.
Theo van Amelsfoort, hovenier in woord en daad.